Эл аралык "Ак илбирс жери" тармагы 5 региондун – Ак илбирс жашаган жерлердин – Монголиянын, Россиянын Алтай жана Бурят Республикаларынын, Тажикстандын жана Кыргызстандын өкүлдөрүн бириктирди.
Бул тармактын өкүлдөрү ак илбирсти жана анын экосистемасын сактоо боюнча Бишкекте 24-25-август 2017-жылдары өткөн эл аралык форумга катышышты.
"Ак илбирс жери" тармагы 2013-жылы Бишкекте ак илбирсти сактоо боюнча биринчи Форум өтүп жаткан учурда түзүлгөн. Тармактын мүчөлөрү Батыш илими менен тоолуу аймактарды байырлаган жергиликтүү калктын табиятка жана жапайы жаныбарларга урмат-сый менен мамиле кылуу салтын жана маданиятын жоготпогон билимдеринин ортосундагы кызматташтыкты бекемдөөгө аракет кылышат. Бул элдердин арасында дагы эле ата – бабаларынан маалымат "алууга" жөндөмдүү адамдар бар-бул шамандар, ыйык жерлердин сакчылары жана будда монахтары.
Өз аракеттери менен тармактын мүчөлөрү салттуу маданиятты алып жүрүүчүлөргө ак илбирсти жана анын экосистемасын сактоо боюнча глобалдык программага катышууга жол ачат. Алар жапайы жаратылышка мониторинг жүргүзүү, алыскы тоолуу жамааттардын тургундарынын өз оозунан маалыматтарды чогултуу үчүн тартылууда. Бул иш Глобалдык программанын максаттарына жетүүгө салым кошуу менен ошол эле учурда жергиликтүү жамааттардын муктаждыктарын эске алат.
"Ак илбирс жери "тармагынын мүчөлөрү өз ишинде маалыматтарды топтоо үчүн жаңы технологияларды колдонушат. Смартфондор жана планшеттер үчүн атайын иштелип чыккан тиркеме эки анкетаны толтурууга мүмкүндүк берет: жапайы жаратылышка байкоо жүргүзүү жана браконьерлик иштери боюнча. Тиркеме тармактын мүчөлөрү жашаган жерлерде иштөөгө ыңгайлуу болушу үчүн 5 тилге которулган. Ал буга чейин талаада сыноодон өтүп, глобалдык программа иштеп жаткан аймактарда жашаган чабандар жана жөнөкөй тургундар тиркемени кантип колдонууну үйрөтүшөт.
Жергиликтүү маданияттар үчүн муундан муунга өтүп келе жаткан салттуу окуялар жана уламыштар жашоо үчүн маанилүү. Окуяларды атайын салтанаттар же маанилүү түштөр, адаттан тыш кокустуктар сыяктуу маалымат булагы катары кароого болот. Мисалы, ар кайсы элдердин арасында ак илбирсти өлтүргөн адамдын окуясы жашайт, анын үй – бүлөсү кийин чоң трагедияны башынан өткөрөт-баланын өлүмү же жашоо-тиричилигинен ажырап, үй-бүлөнү жакырчылыкка учуратат. Бул сыяктуу окуялар агартуучу-алар тотемдик жаныбарларды өлтүрүү тыйуусун бузган адамга бактысыздык алып келген кесепеттер жөнүндө сүйлөшөт.
"Ак илбирс жери" тармагынын мүчөлөрү смартфондор жаш жана улуу муундарды бириктире алат деп ишенишет: технологияны жакшы билген балдар ата-энелерине технологияны түшүнүүгө жардам берет, ошондой эле аксакалдар айтып берген окуяларды чогултууга өздөрү кызыгышат. Тарбиялык ролу чоң болгон уламыштар жана окуялар мектеп программаларында колдонулушу мүмкүн, алардын жеринин маданий өзгөчөлүктөрүн жакшыраак билүүгө жардам берет.
"Ак илбирс жери" тармагы Кыргызстанда, Монголияда, Алтай Республикасында жана Россиянын Бурят Республикасында жана Тажикстанда активдүү иштеп жатат. Толук маалымат алуу үчүн өлкөнүн координаторлоруна кайрылсаңыз болот:
Алтай Республикасы, Россия: Чагат Алмашев, chagatalmashev@gmail.com
Бурятия Республикасы, Россия: Ринчин Гармаев, richardgrin7@mail.ru
Кыргызстан: Күлүйпа Акматова, akmatova_kuluipa@mail.ru
Монголия: Од Энхцецег, od.e@icloud.com
Тажикстан: Курбонали Аламшоев, pamirmountainstj@gmail.com
Бул тармактын өкүлдөрү ак илбирсти жана анын экосистемасын сактоо боюнча Бишкекте 24-25-август 2017-жылдары өткөн эл аралык форумга катышышты.
"Ак илбирс жери" тармагы 2013-жылы Бишкекте ак илбирсти сактоо боюнча биринчи Форум өтүп жаткан учурда түзүлгөн. Тармактын мүчөлөрү Батыш илими менен тоолуу аймактарды байырлаган жергиликтүү калктын табиятка жана жапайы жаныбарларга урмат-сый менен мамиле кылуу салтын жана маданиятын жоготпогон билимдеринин ортосундагы кызматташтыкты бекемдөөгө аракет кылышат. Бул элдердин арасында дагы эле ата – бабаларынан маалымат "алууга" жөндөмдүү адамдар бар-бул шамандар, ыйык жерлердин сакчылары жана будда монахтары.
Өз аракеттери менен тармактын мүчөлөрү салттуу маданиятты алып жүрүүчүлөргө ак илбирсти жана анын экосистемасын сактоо боюнча глобалдык программага катышууга жол ачат. Алар жапайы жаратылышка мониторинг жүргүзүү, алыскы тоолуу жамааттардын тургундарынын өз оозунан маалыматтарды чогултуу үчүн тартылууда. Бул иш Глобалдык программанын максаттарына жетүүгө салым кошуу менен ошол эле учурда жергиликтүү жамааттардын муктаждыктарын эске алат.
"Ак илбирс жери "тармагынын мүчөлөрү өз ишинде маалыматтарды топтоо үчүн жаңы технологияларды колдонушат. Смартфондор жана планшеттер үчүн атайын иштелип чыккан тиркеме эки анкетаны толтурууга мүмкүндүк берет: жапайы жаратылышка байкоо жүргүзүү жана браконьерлик иштери боюнча. Тиркеме тармактын мүчөлөрү жашаган жерлерде иштөөгө ыңгайлуу болушу үчүн 5 тилге которулган. Ал буга чейин талаада сыноодон өтүп, глобалдык программа иштеп жаткан аймактарда жашаган чабандар жана жөнөкөй тургундар тиркемени кантип колдонууну үйрөтүшөт.
Жергиликтүү маданияттар үчүн муундан муунга өтүп келе жаткан салттуу окуялар жана уламыштар жашоо үчүн маанилүү. Окуяларды атайын салтанаттар же маанилүү түштөр, адаттан тыш кокустуктар сыяктуу маалымат булагы катары кароого болот. Мисалы, ар кайсы элдердин арасында ак илбирсти өлтүргөн адамдын окуясы жашайт, анын үй – бүлөсү кийин чоң трагедияны башынан өткөрөт-баланын өлүмү же жашоо-тиричилигинен ажырап, үй-бүлөнү жакырчылыкка учуратат. Бул сыяктуу окуялар агартуучу-алар тотемдик жаныбарларды өлтүрүү тыйуусун бузган адамга бактысыздык алып келген кесепеттер жөнүндө сүйлөшөт.
"Ак илбирс жери" тармагынын мүчөлөрү смартфондор жаш жана улуу муундарды бириктире алат деп ишенишет: технологияны жакшы билген балдар ата-энелерине технологияны түшүнүүгө жардам берет, ошондой эле аксакалдар айтып берген окуяларды чогултууга өздөрү кызыгышат. Тарбиялык ролу чоң болгон уламыштар жана окуялар мектеп программаларында колдонулушу мүмкүн, алардын жеринин маданий өзгөчөлүктөрүн жакшыраак билүүгө жардам берет.
"Ак илбирс жери" тармагы Кыргызстанда, Монголияда, Алтай Республикасында жана Россиянын Бурят Республикасында жана Тажикстанда активдүү иштеп жатат. Толук маалымат алуу үчүн өлкөнүн координаторлоруна кайрылсаңыз болот:
Алтай Республикасы, Россия: Чагат Алмашев, chagatalmashev@gmail.com
Бурятия Республикасы, Россия: Ринчин Гармаев, richardgrin7@mail.ru
Кыргызстан: Күлүйпа Акматова, akmatova_kuluipa@mail.ru
Монголия: Од Энхцецег, od.e@icloud.com
Тажикстан: Курбонали Аламшоев, pamirmountainstj@gmail.com