Негизги фактылар
Ишке ашырылган жылдары: 2013-жылдын 1-июнунан – 2015-жылдын 31-майына чейин
Ишке ашыруу жери: Кыргыз Республикасынын 7 облусу, Кытайдагы, Тажикстандагы этникалык кыргыздар жашаган аймактар
Донор: Кристенсен Фонду, АКШ
Өнөктөштөр: Мамлекет. Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы агенттиги, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары, Кыргыз Республикасынын Илимдер академиясынын Тарых жана маданий мурас институту
Байланыш даректери: general@rdf.in.kg
Кыргыздар эзелтеден билимди табияттан алып, сырткы дүйнө менен ынтымакта, өсүмдүктөргө, жерге зыян келтирбей жашап келген. Азыр биз миңдеген жылдар бою топтолгон билимдин жаңырыктарын гана көрө алабыз. Азыркы кыргыздар ата-бабасынын билимин улантып, түпкү теги жөнүндө ойлонбой, көп нерсе жоголуп, өзгөрүп кетти. Бүгүнкү күнгө чейин Кыргызстанда түпкү кыргыздын маданияты, жашоо-турмушу, каада-салты, үрп-адаттары тууралуу маалыматы бар адамдар аз. Качан так ушул билим улуттун духун калыптандырды. Салттуу жайыт жана экологиялык билимдерди жаңылоо жана жайылтуу максатында РРФ «Кыргыздын салттуу жайыттык жана экологиялык билимдерин жайылтуу жана Кыргыз Республикасындагы тоо экосистемаларын биргелешип башкаруу боюнча коомчулукка колдоо көрсөтүү» долбоорун ишке киргизди.
Долбоордун максаты
Салттуу билимдерди жандандыруу, жаштарга жана улуу муунга экологиялык билим берүү. Китептерде, бюллетендерде топтолгон тажрыйбаны калтырыңыз, ошондо адамдар өздөрү билим алып, алардын келип чыгышын унутпаш үчүн. Кыргыздын салттуу баалуулуктарын жандандыруу жана бекемдөө аркылуу тоо экосистемаларында бай маданиятты жана туруктуу жашоо каражаттарын башкаруу жана сактоо боюнча коомчулуктарды билим менен камсыз кылуу.
Долбоордун негизги иш-чаралары
– Мурда колдонулган ыкмаларды жана жарыяланган материалдарды талдоонун негизинде кыргыздардын жайыттык, салттуу жана экологиялык билимдерин изилдөө, эсепке алуу жана басып чыгаруу;
— «Кыргыз Эл Акыл казына» (КЭАК) тармагына каражат чогултууга көмөк көрсөтүү жана колдоо көрсөтүү;
— Салттуу билимдерди сактоо жана жайылтууда күч-аракеттерди бириктирүү үчүн жайыт тармагын чыңдоо;
– өлкө ичинде жана чет өлкөлөрдө талаа иштерин жүргүзүү;
– Салттуу билимдерди сактоо жана жайылтуу маселелерин талкуулоо жана пикир алмашуу үчүн Эл аралык конференция өткөрүү;
— Жамааттын (жергиликтүү жамааттардын) экосистемаларын сактоону башкаруу боюнча биргелешкен мониторинг.
Күтүлгөн жыйынтыктар
— РДФ жаш фермерлерге, малчылар жамааттарына, айыл чарба колледждерине жана башка окуу жайларына, Кыргызстандын, Тажикстандын, Кытайдын орто мектептерине, ошондой эле өлкөнүн жайыт комитеттерине таратуу үчүн жаңыланган эң чоң тираждуу салттуу билим китептер сериясын чыгарат. айлана-чөйрөнү жакшыртуу максатында ;
– Кыска метраждуу фильмдерди иштеп чыгуу жана жайылтуу: долбоордун иш-чаралары жөнүндө фото/видео тасмалар;
– Токой экосистемаларын туруктуу башкарууга багытталган жамааттык микрогранттык программаны ийгиликтүү ишке ашырууда РДФга көмөк көрсөтүү, жамааттык токойлорду сактоо жана токой чарба иш-чараларын ишке ашырууда эки пилоттук райондогу жамааттардын потенциалын күчөтүү;
– Салттуу билимдер боюнча чогултулган материалдарды малчылардын жайыттарды сарамжалдуу пайдаланууга салымы, бул жайыттардын абалын баалоого жардам берет жана бузулган жайыттарды жана ресурстарды жакшыртууга көмөктөшөт;
–Салттуу билимдердин материалдары жергиликтүү фермерлерге мал чарбачылыгында, малды багууда жана жайлоодо, аялдарга жана жаштарга балдарды тарбиялоодо жана бош убакытты уюштурууда, дени сак тамактанууда жана салттуу кол өнөрчүлүктү иштетүү менен туруктуу ыкмаларды жана технологияларды сактоого жардам берет.
Долбоордун өнөктөштөрү
— Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы мамлекеттик агенттиги;
— Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары;
– КР Илимдер академиясынын Тарых жана маданий мурас институту
Кристенсен фонду
Долбоор 1957-жылы Калифорниянын Сан-Франциско шаарында негизделген Кристенсен фонду тарабынан каржыланат. Кристенсен Фонду дүйнө жүзү боюнча био-маданий ар түрдүүлүктү сактоо боюнча демилгелерди колдойт.
Ишке ашырылган жылдары: 2013-жылдын 1-июнунан – 2015-жылдын 31-майына чейин
Ишке ашыруу жери: Кыргыз Республикасынын 7 облусу, Кытайдагы, Тажикстандагы этникалык кыргыздар жашаган аймактар
Донор: Кристенсен Фонду, АКШ
Өнөктөштөр: Мамлекет. Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы агенттиги, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары, Кыргыз Республикасынын Илимдер академиясынын Тарых жана маданий мурас институту
Байланыш даректери: general@rdf.in.kg
Кыргыздар эзелтеден билимди табияттан алып, сырткы дүйнө менен ынтымакта, өсүмдүктөргө, жерге зыян келтирбей жашап келген. Азыр биз миңдеген жылдар бою топтолгон билимдин жаңырыктарын гана көрө алабыз. Азыркы кыргыздар ата-бабасынын билимин улантып, түпкү теги жөнүндө ойлонбой, көп нерсе жоголуп, өзгөрүп кетти. Бүгүнкү күнгө чейин Кыргызстанда түпкү кыргыздын маданияты, жашоо-турмушу, каада-салты, үрп-адаттары тууралуу маалыматы бар адамдар аз. Качан так ушул билим улуттун духун калыптандырды. Салттуу жайыт жана экологиялык билимдерди жаңылоо жана жайылтуу максатында РРФ «Кыргыздын салттуу жайыттык жана экологиялык билимдерин жайылтуу жана Кыргыз Республикасындагы тоо экосистемаларын биргелешип башкаруу боюнча коомчулукка колдоо көрсөтүү» долбоорун ишке киргизди.
Долбоордун максаты
Салттуу билимдерди жандандыруу, жаштарга жана улуу муунга экологиялык билим берүү. Китептерде, бюллетендерде топтолгон тажрыйбаны калтырыңыз, ошондо адамдар өздөрү билим алып, алардын келип чыгышын унутпаш үчүн. Кыргыздын салттуу баалуулуктарын жандандыруу жана бекемдөө аркылуу тоо экосистемаларында бай маданиятты жана туруктуу жашоо каражаттарын башкаруу жана сактоо боюнча коомчулуктарды билим менен камсыз кылуу.
Долбоордун негизги иш-чаралары
– Мурда колдонулган ыкмаларды жана жарыяланган материалдарды талдоонун негизинде кыргыздардын жайыттык, салттуу жана экологиялык билимдерин изилдөө, эсепке алуу жана басып чыгаруу;
— «Кыргыз Эл Акыл казына» (КЭАК) тармагына каражат чогултууга көмөк көрсөтүү жана колдоо көрсөтүү;
— Салттуу билимдерди сактоо жана жайылтууда күч-аракеттерди бириктирүү үчүн жайыт тармагын чыңдоо;
– өлкө ичинде жана чет өлкөлөрдө талаа иштерин жүргүзүү;
– Салттуу билимдерди сактоо жана жайылтуу маселелерин талкуулоо жана пикир алмашуу үчүн Эл аралык конференция өткөрүү;
— Жамааттын (жергиликтүү жамааттардын) экосистемаларын сактоону башкаруу боюнча биргелешкен мониторинг.
Күтүлгөн жыйынтыктар
— РДФ жаш фермерлерге, малчылар жамааттарына, айыл чарба колледждерине жана башка окуу жайларына, Кыргызстандын, Тажикстандын, Кытайдын орто мектептерине, ошондой эле өлкөнүн жайыт комитеттерине таратуу үчүн жаңыланган эң чоң тираждуу салттуу билим китептер сериясын чыгарат. айлана-чөйрөнү жакшыртуу максатында ;
– Кыска метраждуу фильмдерди иштеп чыгуу жана жайылтуу: долбоордун иш-чаралары жөнүндө фото/видео тасмалар;
– Токой экосистемаларын туруктуу башкарууга багытталган жамааттык микрогранттык программаны ийгиликтүү ишке ашырууда РДФга көмөк көрсөтүү, жамааттык токойлорду сактоо жана токой чарба иш-чараларын ишке ашырууда эки пилоттук райондогу жамааттардын потенциалын күчөтүү;
– Салттуу билимдер боюнча чогултулган материалдарды малчылардын жайыттарды сарамжалдуу пайдаланууга салымы, бул жайыттардын абалын баалоого жардам берет жана бузулган жайыттарды жана ресурстарды жакшыртууга көмөктөшөт;
–Салттуу билимдердин материалдары жергиликтүү фермерлерге мал чарбачылыгында, малды багууда жана жайлоодо, аялдарга жана жаштарга балдарды тарбиялоодо жана бош убакытты уюштурууда, дени сак тамактанууда жана салттуу кол өнөрчүлүктү иштетүү менен туруктуу ыкмаларды жана технологияларды сактоого жардам берет.
Долбоордун өнөктөштөрү
— Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы мамлекеттик агенттиги;
— Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары;
– КР Илимдер академиясынын Тарых жана маданий мурас институту
Кристенсен фонду
Долбоор 1957-жылы Калифорниянын Сан-Франциско шаарында негизделген Кристенсен фонду тарабынан каржыланат. Кристенсен Фонду дүйнө жүзү боюнча био-маданий ар түрдүүлүктү сактоо боюнча демилгелерди колдойт.