жергиликтүү жамааттардын салттуу экологиялык билимдерине, ошондой эле токойду туруктуу башкаруунун алдыңкы эл аралык тажрыйбасына негизделген токойду башкаруунун жандуу моделин иштеп чыгуу, сыноо жана жайылтуу.
Негизги фактылар
Жүзөгө ашырылган жылдары: 2010-2013-жж
Жайгашкан жери: Чүй облусунун Чоң-Кемин жана Көк-Ойрок айыл аймактары жана Баткен облусунун Ак-Сай, Ак-Татыр жана Самаркендек айыл аймактары.
Донор: Кристенсен Фонду, АКШ
Өнөктөштөр: Баткен токой чарбасы, Чоң-Кемин улуттук паркы, Көк-Ойрок жамааты
Байланыш : ruraldevelopmentfund2020@gmail.com
Долбоордун максаттары
- токой чарбасын башкарууга катышууга байланыштуу жергиликтүү жамааттардын муктаждыктарын, күтүүлөрүн жана артыкчылыктарын ар тараптуу изилдөө;
- жергиликтүү жамааттардын салттуу экологиялык билимдерин гана эмес, башка өлкөлөрдүн токой чарбасын башкаруунун алдыңкы тажрыйбасын камтыган токойлорду жана биомаданий ар түрдүүлүктү биргелешип башкаруунун жамаатынын планын биргелешип иштеп чыгуу жана жүзөгө ашыруу;
- Эки пилоттук аймакта токойду жана биомаданий ар түрдүүлүктү башкаруу планын ишке ашырууга көмөк көрсөтүү үчүн микродолбоордук программаны ишке ашыруу;
- Долбоордун максаттары жана милдеттери жөнүндө максаттуу жамааттарды, жергиликтүү мекемелерди жана мамлекеттик органдарды кеңири маалымдоо; жергиликтүү жамааттардын катышуусу менен токой чарбасын башкаруунун мыйзамдык базасын өркүндөтүүгө катышуу; үйрөнүлгөн сабактарды жана долбоордун тажрыйбасын долбоордун негизги кызыкдар тараптарына жайылтууну камсыз кылуу.
Долбоор 1957-жылы негизделген АКШнын Кристенсен Фондусу тарабынан каржыланат. Кристенсен Фонду дүйнөнүн айрым аймактарында биомаданий ар түрдүүлүктү сактоого багытталган демилгелерди колдойт.
Долбоордун жайгашкан жери
Жергиликтүү жамааттардын катышуусунда токой чарбасын башкаруунун пилоттук моделин иштеп чыгуу жана сыноо республиканын түштүгүндө жана түндүгүндө жайгашкан эки токой чарбасынын мисалында жүргүзүлөт. Баткен токой чарбасынын аймагында долбоор Ак-Сай, Ак-Татыр жана Самаркандек айыл аймактарын, ал эми Чоң-Кемин улуттук паркында Чоң-Кемин жана Көк-Ойрок айыл аймактарын камтыды.
Долбоордун өнөктөштөрү
- Кыргыз Республикасынын Жергиликтүү өз алдынча башкаруу иштери боюнча улуттук агенттиги,
- Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Курчап турган чөйрөнү коргоо жана токой чарбасы мамлекеттик агенттиги,
- Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлигинин Жайыттар департаменти,
- райондук жана облустук мамлекеттик администрациялар,
- жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары,
- Жергиликтүү жамааттар.
Долбоордун негизги иши
- максаттуу жамааттардын токойду башкарууга катышуусуна байланыштуу муктаждыктарын жана күтүүлөрүн баалоо. Атап айтканда, айылга кырдаалдык баа берүү, токой ресурстарын пайдаланууда жана башкарууда салттуу экологиялык билимдердин ролу жөнүндө жамааттык изилдөө, ГМСтин жардамы менен токой ресурстарынын абалын жамааттык картага түшүрүү, токой пайдалануучулар арасында сурамжылоо жүргүзүү жана анализ жүргүзүү жыгачтын жана башка токой байлыктарынын баалуулуктар тизмеги.
- Коомдук токой жана биомаданий ар түрдүүлүктү башкаруу планын иштеп чыгуу процессин уюштуруу. Коомчулукту биргелешип башкаруу планын даярдоочу курал иштелип чыккан. Ошол эле учурда, иштеп чыгуу жана ишке ашыруу баскычында техникалык жана уюштуруучулук колдоо РДФтин эксперттери тарабынан көрсөтүлдү.
- Коомчулуктун негизиндеги токой жана биомаданий ар түрдүүлүктү башкаруу планын ишке ашырууга көмөктөшүү үчүн микродолбоордук программаны ишке ашыруу.
- Долбоордун маалыматтык стратегиясын жүзөгө ашыруу, долбоордун алкагында топтолгон тажрыйбаны негизги кызыкдар тараптардын арасында жайылтуу, токойлорду биргелешип башкаруунун мыйзамдык базасын өркүндөтүү боюнча сунуштарды иштеп чыгуу.
Долбоордун жыйынтыктары
РДФ “Коомчулукка көмөк көрсөтүү” долбоорунун жыйынтыгы боюнча Улуттук семинар өткөрдү
Кыргызстандагы токойлорду биргелешип башкаруу ”аттуу Бишкек шаарында 2013-жылдын 28-ноябрында болуп өттү. Улуттук семинарга кызыкдар тараптардын, анын ичинде мамлекеттик бийликтин, өкмөттүк эмес уюмдардын, донордук уюмдардын жана жергиликтүү жамааттардын өкүлдөрү катышты.
Семинарда долбоордун жыйынтыктары - мейкин жамааттарынын катышуусунда токой экосистемаларын биргелешип башкаруу жана сактоо моделдери көрсөтүлдү. РДФ токой экосистемаларын биргелешип башкарууга жергиликтүү жамааттарды акырындык менен тартуу зарылдыгын, ошондой эле жаратылыш ресурстарын туруктуу пайдалануу принциптерин түшүнүүнүн маанилүүлүгүн баса белгиледи. Улуттук семинардын жүрүшүндө РДФ биргелешип башкаруунун натыйжалуу иштеши үчүн негизги талаптарды, анын ичинде мамлекеттик мекемелердин жана токой чарба ишканаларынын ролдорду жана милдеттерди дал келтирүү негизинде координацияланган иш алып баруу зарылдыгын белгиледи.